Monitoring in de provincies
Wolf en raven bij wildprooi (foto: Sjaak van Doorn)
Provincies Overijssel, Drenthe en Fryslân
In de provincies Overijssel, Fryslân en Drenthe is de afgelopen periode een mannelijke wolf waargenomen die nog niet eerder is vastgesteld in Nederland. Het gaat om de wolf GW2397m. Het DNA van deze wolf is in de periode van 1 augustus tot en met 31 oktober veertien keer vastgesteld op basis van schadegevallen en één keutel. Op 22 september werden door dit individu geiten aangevallen bij Klazienaveen (Drenthe). In de daaropvolgende weken werden landbouwhuisdieren aangevallen in de regio’s Heino, Staphorst (Overijssel), Meppel (Drenthe), Wolvega, Sneek en Heerenveen (Fryslân) en het zuidwesten van Drenthe (zie de verspreidingskaart). Van wolf GW2397m is vooralsnog geen afkomst bekend, omdat de ouders (nog) niet in de monitoring zijn voorgekomen. In de Factfinding studie (Hoofdstuk 5.1, Jansman et al., 2021) die onlangs is gepubliceerd staat uitgelegd hoe de herkomst van een wolf precies wordt bepaald. Gezien de eerste melding bij Klazienaveen is het waarschijnlijk dat het om een wolf uit Duitsland gaat. Behalve deze wolf is in de afgelopen maanden ook de al eerder vastgestelde vrouwelijke wolf GW2090f aangetroffen in de regio van Zuidwest-Drenthe. Deze wolf is voor het eerst op 24 april 2021 in Drenthe vastgesteld. Omdat de wolf nu zes maanden in de regio actief is geweest, betekent dat er volgens het Interprovinciaal Wolvenplan sprake is van een territoriale vestiging. Waar in de regio het dier zich specifiek heeft gevestigd wordt nog onderzocht. Aanvullend op het bovenstaande kan aangegeven worden dat in november twee wolven gezamenlijk op camerabeeld zijn vastgelegd in de regio Zuidwest-Drenthe. Het is aannemelijk dat het hier gaat om de wolven die hier actief zijn (GW2090f en GW2397m). In de komende maanden zal moeten blijken of er sprake is van paarvorming.
Provincie Gelderland
Noord-Veluwe De aanwezigheid van de gevestigde roedel op de Noord-Veluwe is afgelopen kwartaal opnieuw vastgesteld via wildcamera’s en wolvenkeutels. Op wildcamerabeelden is de roedel in wisselende samenstelling te zien. Het is onduidelijk hoe groot de roedel op dit moment is, aangezien de wolven niet individueel herkenbaar zijn op beeld. De roedelleden van de Noord-Veluwe kunnen individueel worden gevolgd door DNA-onderzoek aan wolvenkeutels en prooidieren. Zo is de mannelijke wolf van de roedel (GW893m) de afgelopen periode drie keer vastgesteld op de Noord-Veluwe aan de hand van een aanval op een schaap en twee gevonden keutels. De aanval op het schaap vond plaats bij een schaapskudde in de regio Elspeet. Op basis van de toelichting van de herder wordt vermoed dat bij deze aanval twee wolven betrokken waren. Meer hierover leest u ook op de pagina ‘Nieuws uit de provincies’.
Wijziging gebruik territorium De roedel gebruikt een omvangrijk gebied van zo'n 400 km2, dat uitstrekt van het noordoosten van de Veluwe tot aan het midden van de Veluwe. Dat de roedel ook op de Midden-Veluwe komt, blijkt uit DNA-analyse. De vrouwelijke wolf van de roedel (GW998f) is op de Midden-Veluwe namelijk aangetoond aan de hand van wolvenkeutels. Hierbij lijken ze de territoriale wolvin van de Midden-Veluwe (GW960f) wat naar het oosten van de Midden-Veluwe te hebben verdrongen. De grenzen van wolventerritoria veranderen van jaar tot jaar, hoewel de kerngebieden vaak hetzelfde blijven. In de kerngebieden worden de jongen geboren en verblijven de jongen de eerste maanden. De rest van het territorium wordt gebruikt om zo effectief mogelijk te jagen op wilde hoefdieren. Deze buitenzones van territoria kunnen dus veranderen, bijvoorbeeld onder invloed van veranderingen in de wildstand of door de aanwezigheid van andere wolventerritoria in de nabijheid.
De grenzen van wolventerritoria veranderen van jaar tot jaar. De kerngebieden blijven echter hetzelfde.
De aanwezigheid van wolven wordt onder meer vastgesteld aan de hand van keutels (foto: Marielle van Uitert)
Midden-Veluwe De territoriale wolvin GW960f is via een keutel wederom vastgesteld op het oostelijke deel van de Midden-Veluwe. Ook is de aanwezigheid van wolf GW2087m op de Midden-Veluwe aangetoond via een keutel. Het gaat om een jong van de roedel op de Noord-Veluwe. In het westelijke en oostelijk deel van de Midden-Veluwe is de aanwezigheid van twee andere roedelleden van de Noord-Veluwe (GW998f en GW2398m) via keutels aangetroffen. GW2398m blijkt een nog niet eerder vastgestelde nakomeling van de roedel van de Noord-Veluwe te zijn. Het is onduidelijk of het een jong is van de worp uit 2019, 2020 of 2021.
Zuid-Veluwe Op 9 augustus is DNA afgenomen van een gedode moeflon op Het Nationale Park de Hoge Veluwe. Analyse van het DNA-monster bevestigde dat de moeflon gedood is door een wolf. Om welk individu het ging kon echter niet worden vastgesteld. De DNA-analyse toonde een wolf aan met een redelijk uniek DNA kenmerk, namelijk HW02. Ongeveer 95% van de Centraal-Europese wolven heeft HW01 en 5% HW02. HW22 is dan weer uniek voor de Alpiene en Apennijnse populaties. Een uitleg over verschillende haplotypes bij wolven staat in de Factfinding studie (Hoofdstuk 5.1.1, Jansman et al., 2021). Het unieke DNA-kenmerk HW02 is ook aangetroffen bij wolf GW2363f en bij een wolf die begin september in Noord-Limburg aanwezig was. Het is niet uitgesloten dat het één van deze dieren betreft. Voor zover bekend is de wolf nog steeds binnen de hekken van het park aanwezig, mede gezien recente meldingen van gedode moeflons.
DNA-onderzoek van een wolvenkeutel in deze omgeving heeft daarnaast een wolvin aangetoond die in mei 2021 op de Noord-Veluwe aanwezig was. Het betreft GW2363f. Hierdoor is duidelijk dat deze wolvin op dit moment geen paar vormt met een andere wolf op de Noord-Veluwe Noord.
Noord-Brabant en Limburg
De Groote Heide De gevestigde wolf GW1625m is in de periode van 1 augustus tot en met 31 oktober 2021 opnieuw waargenomen in het provinciegrens overschrijdende gebied tussen Weert en Eindhoven. De wolf is twee keer in Noord-Brabant en twee keer in Limburg vastgelegd op wildcamera’s. Ook zijn diverse keutels gevonden in het veld. Op 24 oktober is te Maarheeze bij gedode schapen ook het DNA van GW1625m aangetroffen. Daarnaast is bij aangevallen schapen op 30 juli DNA van een wolf aangetroffen. Hoewel via dit DNA geen individu kon worden vastgesteld, is het zeer waarschijnlijk dat het om wolf GW1625m gaat, vanwege het unieke haplotype HW22. Op 6 september werd bij Griendtsveen in Limburg DNA vastgesteld van een wolf bij gedode schapen. Het blijkt om een uniek DNA kenmerk te gaan, te weten HW02, dat maar incidenteel in Nederland wordt vastgesteld (zie ook Noord-Veluwe). Dit moet daarmee een andere wolf zijn geweest dan de wolf van de Groote Heide die haplotype HW22 heeft.
Deel dit artikel
