Samenvatting

Archiefbeeld van een welp in Duitsland. Fotograaf: Cees van Kempen (Ispida Wildlife Productions)

Nederland telt op dit moment elf wolvenroedels

Deze voortgangsrapportage gaat over de activiteit van de wolf in Nederland in de periode van 16 februari tot en met 17 mei 2024. In totaal zijn er in deze periode in Nederland 43 verschillende wolven aangetoond met DNA. Daarvan zijn acht wolven voor het eerst aangetroffen in Nederland; één nakomeling van de Zuidwest-Veluwe-roedel, twee nakomelingen van de Belgische Hechtel-Eksel-roedel en vijf wolven met een (nog) onbekende afkomst. De overige wolven zijn al eerder in Nederland aangetoond met DNA. Dit zijn gevestigde wolven of zwervende wolven zonder een vast territorium.

Twee nieuwe roedels

Op dit moment zijn er elf wolvenroedels in Nederland. Vorig jaar rond deze tijd waren dat er negen. Er is een nieuwe roedel vastgesteld op de Utrechtse Heuvelrug. Recent is ook in het noordelijke deel van de Gelderse Vallei een roedel bevestigd. Wolf GW3425m en wolvin GW3816f verblijven sinds eind 2023 in deze regio. Via gevonden DNA is de afgelopen periode bevestigd dat de mannelijke wolf langer dan zes maanden op deze plek aanwezig is. Bovendien blijkt uit DNA dat de wolf en wolvin samen hebben gegeten, en zijn er welpen aangetoond. Daarom worden ook deze wolven beschouwd als gevestigde roedel.

Naast de elf wolvenroedels zijn er twee solitaire gevestigde wolven. Het is opvallend dat het aantal roedels dit jaar niet enorm is gestegen. Tussen 2019 en 2021 was er één wolvenroedel in Nederland. In 2022 was dit toegenomen tot vier en in 2023 tot negen. Met elf wolvenroedels in 2024 lijkt de eerdere stijging af te vlakken.

Welpen

Bij tien van de elf wolvenroedels is bevestigd dat er welpen zijn geboren. In totaal zijn er dit jaar minimaal 55 wolvenwelpen aangetoond. De meeste welpen, namelijk 38 in totaal, werden gezien bij de verschillende roedels in de provincie Gelderland. Daarvan zijn 11 welpen op wildcamera vastgelegd bij de roedel op de Zuidwest-Veluwe. Dat is voor wolven een groot aantal welpen.

Ook op de Noord-Veluwe zijn weer welpen geboren. Wolf GW893m en wolvin GW998f zijn sinds 2019 samen in dit gebied en hebben sindsdien elk jaar welpen gekregen.

Aantal wolven

Hoeveel wolven er leven in Nederland, is niet exact te bepalen. Wel is een schatting te maken op basis van de gegevens die bekend zijn bij het landelijk Wolvenmeldpunt van BIJ12. Op dit moment leven er naar schatting 104-124 wolven in Nederland: 24 gevestigde wolven, 17-26 jaarlingen, 55-62 welpen en 8-12 zwervende wolven.

Wolven over landsgrenzen

Wolven houden zich niet aan landsgrenzen. Dat heeft een aantal dieren weer laten zien. Wolvin GW3449f is gevestigd in het noorden van de Belgische provincie Antwerpen, en is nu voor het eerst aangetoond in het Nederlandse Zuidwest-Brabant.

Enkele wolven hebben aanzienlijke afstanden afgelegd over landsgrenzen heen. Wolf GW2398m verbleef sinds 2022 op de Midden-Veluwe, maar was begin 2024 in Duitsland. Vervolgens werd hij weer in Nederland aangetoond en daarna in België.

Ook wolf GW3824m reisde door verschillende landen. Hij legde in drie weken tijd meer dan 200 km af in Nederland, van de grens tussen Gelderland en Noord-Brabant tot aan Groningen. Daarna vertrok hij naar het Duitse Waddeneiland Norderney.

Meldingen schade

BIJ12 ontving in de afgelopen periode 217 meldingen van vermoedelijke wolvenschade aan landbouwhuisdieren. Vier van deze meldingen zijn niet verder onderzocht omdat bij de eerste beoordeling bleek dat het niet om wolvenschade ging of omdat het een melding van een wildprooi of schade van buiten Nederland betrof. De DNA-analyse toonde in 190 gevallen aan dat het om wolvenschade ging. Dertien keer werd het DNA van hond aangetoond. In één geval wordt de DNA-analyse nogmaals uitgevoerd. In zeven gevallen gaf de analyse geen resultaat en in twee gevallen was DNA-afname of -analyse niet mogelijk. Die meldingen zijn of worden nader beoordeeld op basis van veldbezoek, locatie en schadebeeld. Van de meldingen die inmiddels nader zijn beoordeeld, was in vijf gevallen predatie door wolf niet uit te sluiten.

Meldingen monitoring Naast 217 meldingen van (vermoedelijke) wolvenschade, kwamen er deze periode 1245 meldingen binnen van (vermoedelijke) sporen van wolven. De meldingen werden gedaan bij Wolvenmeldpunt. Bij 617 meldingen is op basis van bewijsmateriaal, zoals beeldmateriaal of DNA-onderzoek op een uitwerpsel, bevestigd dat het daadwerkelijk om een wolf ging. Van de overige 628 meldingen kon niet worden vastgesteld of dit een wolf betrof. Onderstaand diagram geeft een overzicht van de bij het Wolvenmeldpunt binnengekomen zekere wolvenwaarnemingen per type waarneming. Daarnaast zijn in het diagram ook schademeldingen opgenomen. Bij 190 schademeldingen kon met DNA aangetoond worden dat het om wolf ging, bij vijf gevallen was DNA-analyse niet mogelijk maar was na nadere beoordeling wolf niet uit te sluiten.

Overzicht type zeker wolvenwaarnemingen 16 februari – 17 mei 2024

Dit betreft de meldingen die zijn binnengekomen bij het Wolvenmeldpunt

Het diagram geeft een beeld van de zekere wolvenwaarnemingen die bij het Wolvenmeldpunt zijn binnengekomen in de periode 16 februari tot en met 17 mei 2024, aangevuld met schademeldingen.

Ga naar bij12.nl/wolf

Het meten van een wolvenprent. Fotograaf: Marielle van Uitert

Totstandkoming rapportage

BIJ12 coördineert de monitoring van de Nederlandse wolvenpopulatie en handelt wolvenschade aan vee af. Dat doet BIJ12 namens de gezamenlijke provincies.

Deze voortgangsrapportage is tot stand gekomen met medewerking van de Zoogdiervereniging (monitoring Wolvenmeldpunt), Wageningen University & Research (WENR, DNA-analyses), Dutch Wildlife Health Centre (DWHC, pathologisch onderzoek) en het CEwolf-consortium (Centraal-Europese wolvenpopulatie, internationale uitwisseling genetische data).

De activiteit van de wolf in Nederland is in deze voortgangsrapportage gebaseerd op kennis en informatie uit de schademeldingen die zijn binnengekomen bij BIJ12 en wolvenmeldingen uit het Wolvenmeldpunt en de gecoördineerde veldmonitoring (actieve monitoring). Dit omvat de volgende gegevens uit de periode van 16 februari tot en met 17 mei 2024:

Uitslagen van soort- en individubepalingen op alle via schade en monitoring verkregen DNA-monsters;
Overige bevestigde waarnemingen zoals verkregen uit wildcamerabeelden en gericht veldonderzoek (beelden van welpen kunnen verkregen zijn na 17 mei).

Zie voor alle beschikbare data de bronbestanden op bij12.nl:

De gebruikte bronnen bieden veel informatie maar zijn niet volledig uitputtend. Er kan meer wolvenactiviteit in Nederland zijn dan dat is vermeld in deze rapportage. Zie voor meer informatie bij12.nl .