Afhandeling schade door BIJ12

Wolfwerende nachtkraal in Drenthe, foto: Marielle van Uitert

Binnengekomen schademeldingen

In de periode 1 augustus tot en met 20 oktober 2023 zijn 127 meldingen van vermoedelijke wolvenschade aan landbouwhuisdieren binnengekomen bij BIJ12.

Twee van de 127 meldingen zijn niet verder onderzocht. Tijdens de eerste beoordeling van deze meldingen werd namelijk aan de hand van toegestuurde foto’s en een omschrijving van de situatie al duidelijk dat het niet om schade door wolf ging. Bij de overige 125 meldingen is wel nader onderzocht of er sprake was van wolf.

Bij alle meldingen was DNA-afname tijdens het veldbezoek mogelijk. In 107 van de 125 gevallen gaf de DNA-analyse als uitslag dat het om wolvenschade ging. Vier keer werd het DNA van hond aangetoond. In elf gevallen gaf de analyse geen resultaat. Deze meldingen zijn nader beoordeeld op basis van veldbezoek, locatie en schadebeeld. In drie gevallen is er nog geen DNA-uitslag bekend.

Alle elf meldingen waar de DNA-analyse geen resultaat gaf zijn inmiddels beoordeeld. Zes keer is de schade vermoedelijk veroorzaakt door wolf. Twee keer is beoordeeld dat vos de schadeveroorzakende diersoort betreft en twee keer is de diersoort onbekend. In één geval was niet te beoordelen of er sprake is geweest van predatie. De actuele cijfers van schademeldingen zijn terug te vinden op bij12.nl/wolf.

Overzicht van schademeldingen bij BIJ12 en daaruit volgende resultaten 1 augustus - 20 oktober 2023

Binnengekomen schademeldingen van vermoedelijke wolvenschade: 127
Bij eerste beoordeling beoordeeld als niet veroorzaakt door wolf: 2
Veldbezoek taxateurs en indien mogelijk DNA-afname bij vermoedelijke wolvenschade: 125
Bevestigde schade veroorzaakt door wolf of wolf niet uit te sluiten: 113
Bevestigde schade veroorzaakt door hond, vos, diersoort onbekend of geen predatie: 9
Meldingen nog in behandeling: 3

Onderstaand N.B. Het diagram geeft alleen een beeld van de bij BIJ12 binnengekomen schademeldingen die nader werden onderzocht in de periode van 1 augustus tot en met 20 oktober 2023. Dit zijn meldingen waarbij het vermoeden bestaat dat een wolf de schade zou hebben veroorzaakt.

Groningen

In deze periode zijn twee meldingen van vermoedelijke wolvenschade uit Groningen binnengekomen. De DNA-uitslag bij beide meldingen gaf hond aan.

Drenthe

In provincie Drenthe zijn 29 meldingen bekend. In 25 gevallen bleek uit DNA-analyse dat de schade door wolf veroorzaakt was. Eén keer was hond de uitslag. In drie gevallen leverde DNA-analyse geen resultaat op. Hiervan is in twee gevallen beoordeeld dat wolf niet uit te sluiten is. Bij de overige melding is niet duidelijk welke diersoort de schadeveroorzakende diersoort betreft, deze melding staat daarom op diersoort onbekend. Bij de meeste meldingen waren de prooidier(en) schapen. Bij één melding betrof het naast een schaap ook een geit (DNA van wolf is aangetoond). Eén melding betrof alleen een geit (DNA van wolf aangetoond). Er waren ook meldingen betreffende runderen: drie keer pink(en) (waarvan in alle gevallen DNA van wolf is aangetoond), één keer een Waterbuffel kalf (DNA van hond aangetoond), één keer Galloway rund (DNA van wolf aangetoond) en één keer een koe (DNA van wolf aangetoond). Eén keer ging het om een gewond paard (DNA van wolf aangetoond) en één keer om een veulen (DNA-analyse gaf geen resultaat, beoordeeld als vermoedelijke wolf).

Fryslân

Vanuit Fryslân zijn 25 meldingen binnengekomen bij BIJ12. DNA-analyse toonde hierbij 23 keer wolf aan en twee keer geen resultaat. Deze meldingen zijn beoordeeld naar aanleiding van het veldbezoek en schadebeeld. Bij één melding is vos beoordeeld als schadeveroorzakende diersoort. Bij de andere melding is beoordeeld dat er geen schadeveroorzakende diersoort te achterhalen is, deze staat op diersoort onbekend. De binnengekomen meldingen betroffen voornamelijk meldingen waarbij sprake was van dode en gewonde schapen. Bij één melding betrof het een gewond paard (DNA-analyse gaf geen resultaat, beoordeeld als onbekend), bij één melding een minipaard (DNA van wolf aangetoond) en bij één melding een pony (DNA van wolf aangetoond). Er is ook één melding betreffende een dode koe binnengekomen (DNA van wolf aangetoond).

Overijssel

In deze provincie zijn zeven meldingen van vermoedelijke wolvenschade binnengekomen. Hiervan is zes keer wolf aangetoond. Eén keer bleef de DNA-analyse zonder resultaat. Deze melding is beoordeeld aan de hand van veldbezoek en schadebeeld. Aan de hand van deze beoordeling was wolf niet uit te sluiten. Alle meldingen betroffen schapen.

Gelderland

Vanuit Gelderland zijn 53 meldingen van vermoedelijke wolvenschade binnengekomen. Hiervan is bij 47 meldingen wolf uit de DNA-analyse gekomen en in één geval is het DNA van hond aangetoond. De monsters van drie meldingen gaven geen resultaat en tweemaal is het DNA nog niet geanalyseerd. De drie meldingen zonder resultaat zijn inmiddels beoordeeld aan de hand van veldbezoek en schadebeeld. Twee keer was bij de schade betreffende schapen wolf niet uit te sluiten. Eénmaal is vastgesteld dat er geen sprake was van predatie (zie taartdiagram: ‘geen predatie’). Van de overige twee meldingen wordt het DNA nog geanalyseerd. Naast schapen waren er deze periode ook twee meldingen betreffende een paard (bij één melding is DNA van hond aangetoond en bij de andere melding is beoordeeld dat er geen sprake was van predatie), één melding betrof een pony (DNA van wolf aangetoond) en één melding betrof een geit (DNA van wolf aangetoond).

Utrecht

Zes meldingen kwamen deze periode uit Utrecht. Bij alle meldingen ging het om dode (en in sommige gevallen ook gewonde) schapen. Vijfmaal is DNA van wolf aangetoond. Eén melding gaf geen resultaat en is nader beoordeeld aan de hand van het veldbezoek en schadebeeld. Bij deze melding was wolf niet uit te sluiten.

Noord-Holland

Vanuit Noord-Holland zijn drie meldingen binnengekomen. Bij de melding van een dode Schotse Hooglander is het DNA van wolf aangetoond. De twee andere meldingen betroffen beide één gedood schaap. Bij één melding kwam er geen DNA-uitslag uit de analyse. Deze melding is nader beoordeeld aan de hand van veldbezoek en schadebeeld. Beoordeeld is dat vos de schadeveroorzakende diersoort betreft. DNA van de andere melding moet nog worden geanalyseerd.

Overige provincies

Er zijn geen meldingen uit Flevoland, Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg binnengekomen bij BIJ12.

Preventieve maatregelen

Op de website van BIJ12 wordt in de Faunaschade PreventieKit (FPK) advies gegeven over preventieve maatregelen.

Hier worden, onder andere, de volgende normen beschreven:

Minimaal 120 cm hoog
Minimaal vijf draden
Waarvan de onderste draad op maximaal 20 cm hoogte
Minimale spanning van 4500 volt

Denken als een wolf

Het is mogelijk om vee te beschermen tegen een wolf. Het helpt daarbij als men de situatie en de manier van afrasteren ‘door de ogen van een wolf’ bekijkt. Op deze manier worden de zwakke plekken beter opgemerkt. Zo zal een wolf meestal proberen om onder de afrastering door te kruipen. Er moet bijvoorbeeld extra aandacht besteed worden aan de onderste draad: is de afstand nergens meer dan 20 cm? Is de draad vrij van begroeiing, zodat er geen spanningsverlies ontstaat? Een ander belangrijk punt is dat een wolf na één flinke stroomstoot niet snel opnieuw zal proberen om aan te vallen. De keerzijde daarvan: als hij wél een toegang vindt tot makkelijk te grijpen prooien – zoals schapen in tegenstelling tot wild – dan zal hij blijven proberen. Het is dus beter om het in één keer goed te doen. Op de website van BIJ12 vind je meer informatie over het voorkomen van schade.

Reactie wolf op raster

In verschillende natuurgebieden leven wolven al jarenlang samen met beschermde gescheperde schaapskuddes. Denk aan gebieden op de Veluwe, maar inmiddels ook al lange tijd in gebieden in Limburg, Noord-Brabant en in Drenthe. Deze schaapskuddes lopen ’s nachts vaak binnen een raster zoals in deze video te zien is. In de video is te zien hoe een wolf reageert op het raster. In sommige gevallen worden er ook kuddebeschermingshonden gebruikt.

Inzet rasters

Van mei 2014 tot en met oktober 2019 zijn er geen gegevens beschikbaar met betrekking tot rasters. Vanaf november 2019 tot en met februari 2022 zijn er wel gegevens verzameld, maar deze zijn niet uniform. Vanaf maart 2022 zijn deze gegevens wel uniform verzameld. Tot en met 20 oktober 2023 zijn er 1.125 meldingen gedaan van schadegevallen. Bij deze meldingen zijn er gegevens beschikbaar met betrekking tot de rasters. Nog niet alle beschikbare gegevens van deze meldingen zijn ook verwerkt. Van 981 van de 1125 meldingen zijn de gegevens verwerkt. De voorlopige balans is dat bij 27 van de 981 meldingen een raster volgens adviesnorm aanwezig was. Hieruit kan echter nog niet geconcludeerd worden dat het raster ook voldeed. In zes van de 27 gevallen heeft de taxateur beoordeeld dat het raster voldeed. In de overige gevallen zijn er gebreken geconstateerd.

Een stroomraster, foto: Marielle van Uitert