Samenvatting

Jagende wolf op de Zuidwest-Veluwe. Bron: Jefta Leeuwis via het Wolvenmeldpunt.

Meer wolven aangetoond, maar aantal territoria blijft gelijk

Deze voortgangsrapportage beschrijft de activiteit van wolven in Nederland in de periode van medio oktober 2024 tot eind februari 2025. In deze periode zijn 85 wolven aangetoond met DNA. Daarvan zijn 41 wolven voor het eerst in Nederland vastgesteld. De overige 44 wolven zijn al eerder in Nederland aangetoond met DNA. Hoewel er meer wolven zijn vastgesteld, is het aantal territoria gelijk gebleven: in Nederland leven nog steeds 11 wolvenroedels en een solitaire wolvin. Veel van de nieuw aangetoonde wolven zijn nakomelingen van gevestigde roedels. Daarnaast zijn er zwervende wolven op zoek naar een eigen territorium.

Wolven uit Duitsland zoeken leefgebied

In deze periode zijn vijf mannelijke wolven aangetoond die in Duitsland zijn geboren en mogelijk een leefgebied zochten in Nederland. Zij werden vastgesteld in de provincies Groningen, Gelderland en Noord-Brabant. Twee van die wolven zijn inmiddels omgekomen in het verkeer.

Nakomeling Zuidwest-Veluwe aangetoond in Luxemburg

Wolvin GW3691f, een nakomeling van de Zuidwest-Veluwe-roedel, is medio december aangetoond bij een schademelding in Luxemburg. Dat was op 230 kilometer van haar geboorteroedel. Vermoedelijk is deze wolvin op zoek naar een eigen territorium. Eind november werd de wolvin nog genetisch vastgesteld bij schadegevallen rond de Zuidwest-Veluwe.

Nakomeling Drents-Friese roedel zwerft door Oost-Nederland

Wolf GW3689m, nakomeling van de roedel in de Drents-Friese regio, heeft een korte periode door Oost-Nederland gezworven. In ongeveer drie weken maakte hij een uitstap naar Overijssel en liep hij via Gelderland terug naar Drenthe. Deze nakomeling is in 2022 of 2023 geboren en is mogelijk op zoek naar een eigen territorium.

Ouderwolven Noordoost-Veluwe zijn broer en zus

Op de Noordoost-Veluwe is sinds 2023 een roedel aanwezig, maar het was onduidelijk welke wolven hier gevestigd waren. Inmiddels is het DNA van vijf nakomelingen gevonden en daarmee zijn ook de ouderwolven aangetoond. Daaruit blijkt dat de wolf en de wolvin allebei op de Noord-Veluwe zijn geboren en dezelfde ouders hebben. Zij zijn dus broer en zus. Normaal gesproken vermijden dieren paring met directe verwanten. De meeste wolven trekken weg uit de ouderlijke roedel, op zoek naar een eigen territorium. Daarmee is de kans om een familielid tegen te komen in de regel gering. Maar inteelt kan voorkomen, bijvoorbeeld in situaties met beperkte partnerkeuze.

Ga naar bij12.nl/wolf

Vier wolven op een wildcamera op de Veluwe. Bron: Jurjen Bersee via het Wolvenmeldpunt.

Data monitoring en schade

Meldingen monitoring

In de periode van medio oktober 2024 tot eind februari 2025 ontving BIJ12 2076 meldingen van (vermoedelijke) waarnemingen van wolven. Bij 858 meldingen is op basis van bewijsmateriaal, zoals beeldmateriaal of DNA-onderzoek op een uitwerpsel, bevestigd dat het daadwerkelijk om een wolf ging. Van de overige 1218 meldingen kon niet worden vastgesteld of dit een wolf betrof.

Onderstaand diagram geeft een overzicht van de bij het Wolvenmeldpunt binnengekomen zekere wolvenwaarnemingen per type waarneming. Daarnaast zijn in het diagram meldingen opgenomen van (vermoedelijke) wolvenschade aan landbouwhuisdieren. Bij 461 schademeldingen kon met DNA worden aangetoond dat het om wolf ging. Bij 10 gevallen was DNA-analyse niet mogelijk maar was na nadere beoordeling wolf niet uit te sluiten.

Meldingen veeschade

BIJ12 ontving in de afgelopen periode 508 meldingen van vermoedelijke wolvenschade aan landbouwhuisdieren. Vijf van deze meldingen zijn niet verder onderzocht omdat bij de eerste beoordeling bleek dat het niet om wolvenschade ging, of omdat het een wildprooi of schade van buiten Nederland betrof.

De DNA-analyse toonde in 461 gevallen aan dat het om wolvenschade ging. Daarnaast werd 18 keer het DNA van hond aangetoond. In 17 gevallen gaf de analyse geen resultaat en in 7 gevallen was DNA-afname of -analyse niet mogelijk. Die meldingen zijn of worden nader beoordeeld op basis van veldbezoek, locatie en schadebeeld. Van de 23 meldingen die inmiddels nader zijn beoordeeld, was in 10 gevallen predatie door wolf niet uit te sluiten.

Overzicht van de zekere wolvenwaarnemingen die bij het Wolvenmeldpunt zijn binnengekomen in de periode medio oktober 2024 tot en met eind februari 2025, aangevuld met bevestigde schademeldingen.

Wolvenspoor meten. Fotograaf: Marielle van Uitert.

Totstandkoming rapportage

BIJ12 coördineert de monitoring van de Nederlandse wolvenpopulatie en handelt wolvenschade aan vee af namens de provincies.

Deze voortgangsrapportage is tot stand gekomen met medewerking van de Zoogdiervereniging (monitoring Wolvenmeldpunt), Wageningen University & Research (WENR, DNA-analyses, secties dode wolven), Dutch Wildlife Health Centre (DWHC, pathologisch onderzoek) en het CEwolf-consortium (Centraal-Europese wolvenpopulatie, internationale uitwisseling genetische data).

Dataperiode 16 oktober 2024 – 28 februari 2025

Deze rapportage geeft een uitgebreid verslag van de activiteit van wolven in Nederland over de periode van 15 oktober – 28 februari 2025. Van deze periode is genetische informatie op individuniveau beschikbaar, waardoor van verschillende wolven de aanwezigheid op een bepaald moment beschreven kan worden. Concreet is de informatie gebaseerd op de onderstaande gegevens:

Uitslagen van soort- en individubepalingen van DNA-monsters die zijn verkregen via monitoring in de periode 16 oktober 2024 – 28 februari 2025
Gevalideerde waarnemingen van wolven verkregen uit de monitoring in de periode 16 oktober 2024 – 28 februari 2025
Uitslagen van soortbepalingen van DNA-monsters die zijn verkregen via schadeafhandeling in de periode 16 oktober 2024 – 28 februari 2025
Uitslagen van individubepalingen van DNA-monsters die zijn verkregen via schadeafhandeling in de periode 16 oktober 2024 – 9 februari 2025
Overige bevestigde wolven waarnemingen zoals verkregen uit wildcamerabeelden en gericht veldonderzoek

Bronbestanden

Zie voor alle beschikbare data de bronbestanden op bij12.nl:

De gebruikte bronnen bieden veel informatie maar zijn niet volledig uitputtend. Er kan meer wolvenactiviteit in Nederland zijn dan dat is vermeld in deze rapportage. Zie voor meer informatie bij12.nl.